Welke planeten telt het zonnestelsel en wat zijn hun kenmerken?
Inleiding
In dit hoofdstuk kijken we naar welke planeten het zonnestelsel heeft, en ook naar wat voor kenmerken deze planeten hebben. Hier doen we voor elke planeet een aparte paragraaf. Dus we gaan ook kijken naar hoe de planeet eruit ziet en, wat natuurlijk niet vergeten mag worden, we kijken naar hoe groot deze planeet is. Ook zetten we de planeten de volgorde die van de planeet die het dichtst bij de zon is naar de planeet die het verste weg van de zon af is.
In dit hoofdstuk kijken we naar welke planeten het zonnestelsel heeft, en ook naar wat voor kenmerken deze planeten hebben. Hier doen we voor elke planeet een aparte paragraaf. Dus we gaan ook kijken naar hoe de planeet eruit ziet en, wat natuurlijk niet vergeten mag worden, we kijken naar hoe groot deze planeet is. Ook zetten we de planeten de volgorde die van de planeet die het dichtst bij de zon is naar de planeet die het verste weg van de zon af is.
Mercurius
Mercurius is de planeet die het dichtste bij de zon is, maar toch is de afstand tot de zon 58 miljoen kilometer. Mercurius heeft een diameter van 4880 kilometer dat is bijna net zo groot als onze maan. Ook heeft Mercurius, net als onze maan, kraters. Dat is een landschap met een soort van bolle, ronde, cirkelvormige gaten. Mercurius is de kleinste planeet van ons zonnestelsel, maar deze planeet is ook meteen weer de snelste planeet van ons zonnestelsel. Daarom is op Mercurius ook een jaar maar 88 dagen (bij ons is een jaar 365 dagen), maar een rondje om zijn eigen as duurt bij deze planeet 59 dagen (bij onze planeet duurt een rondje om zijn as 24 uur). Omdat Mercurius heel dicht bij de zon is (de enige planeet van ons zonestelsel dat zo dicht bij de zon is) is het op Mercurius heel erg heet namelijk 450 graden Celsius overdag. Terwijl het op aarde ongeveer rond de 20 graden Celsius kan worden. ‘s nachts daalt daar de temperatuur zo hard dat het gemakkelijk -185 graden Celsius kan worden. Op Mercurius is er bijna geen atmosfeer dit zorgt ervoor dat daar de hemel overdag en ‘s nachts donker is. Door dit kan er zich ook geen geluid worden verplaatst (bijvoorbeeld er staan twee mensen tegenover elkaar de een schreeuwt tegen de ander, maar hoort het niet).
Venus
Na Mercurius komt Venus. Bij Venus heb je een afstand tot de zon van 108 miljoen kilometer tot de zon dat is natuurlijk veel verder dan bij die van Mercurius omdat Venus verder van de zon af is. Als je kijkt naar de grootte dan is Venus bijna net zo groot als de aarde, maar toch zijn ze verschillend van elkaar. Kijk bijvoorbeeld maar naar de levensomstandigheden. Je kunt bijvoorbeeld niet leven op de planeet Venus, omdat er zwavelzuur op deze planeet is en dat is een zeer giftige stof. Door deze stof wordt het heel erg heet op Venus, het kan er wel 475 graden Celsius oplopen. Je zou hier ook niet kunnen leven omdat op deze planeet de luchtdruk zo hoog is, dat als je op deze planeet zou staan je gewoon plat gedrukt zou worden als een muntstuk van 5 eurocent. (Waarom er op aarde wel mensen leven, kun je lezen in hoofdstuk 3.) Venus doet er 243 dagen over om een ronde om zijn eigen as te draaien (bij ons is dat 24 uur). En een rondje om de zon doet Venus 225 dagen over (bij ons is dat 365 dagen). Behalve dat Venus heel erg lang doet over een dag, draait de lucht op Venus en bestaat de lucht uit koolstofdioxide (CO²), die zorgt ervoor dat de luchtdruk wel zeker zo’n 100 keer groter is als op aarde. Deze planeet draait ook nog eens andersom zijn as dan alle andere planeten in ons zonnestelsel. Hierdoor komt bij Venus de zon op in het westen (bij ons in het Oosten). Van alle planeten in ons zonnestelsel is Venus het helderste. Dit komt omdat de bewolking die rondom Venus zit heel erg veel zonlicht terug kan kaatsen. Je kunt Venus vaak zien namelijk in de ochtend en in de avond. In de ochtend zit Venus net voor de zon als die opkomt. In de avond zit Venus net achter de zon als hij ondergaat. Door dit verschijnsel wordt dat van ‘s ochtends wel eens de Ochtendster genoemd en ‘s avonds wordt het de Avondster genoemd. Soms is Venus een mooie planeet dat is bij een Venusovergang. Dat is dat Venus voor onze zon komt verschijnen. Als dit gebeurt, dan zie je Venus als een klein zwart stipje voor de zon bewegen.
Aarde: Hier woon jij!
De maan staat ook op de foto, zoals je kunt zien.
Na Venus komt natuurlijk de Aarde. De afstand van de aarde tot de zon is ongeveer 150 miljoen kilometer. De aarde bestaat voor een groot deel uit water, namelijk wel ⅔ daarom wordt de aarde ook wel de blauwe planeet genoemd. Op aarde heb je verschil tussen dag en nacht. Het is dag als de zon schijnt en het is nacht als het donker is. Omdat de aarde rond is en de zon niet de hele aarde in een keer kan verlichten is het op de ene helft van de aarde dag en op de andere helft nacht. Maar er is een uitzondering, namelijk als het bij ons in Nederland winter is. Dan is de noordpool zo gekanteld dat er daar helemaal geen zonlicht kan komen. En als het zomer is bij ons in Nederland, dan is de zuidpool zo gekanteld dat er dan daar geen zonlicht kan komen. En andersom, natuurlijk.
De aarde heeft meestal 365 dagen nodig om rondom de zon te draaien, maar er is eens per vier jaar een schrikkeljaar, en er 366 dagen zijn in een jaar. Dit komt omdat de aarde 365 dagen en ¼ dag over een jaar doet. Maar omdat ¼ dag niet zo heel handig is hebben we besloten om er een keer in de vier jaar er een extra dag bij te doen, en dat is 29 februari.
De aarde heeft meestal 365 dagen nodig om rondom de zon te draaien, maar er is eens per vier jaar een schrikkeljaar, en er 366 dagen zijn in een jaar. Dit komt omdat de aarde 365 dagen en ¼ dag over een jaar doet. Maar omdat ¼ dag niet zo heel handig is hebben we besloten om er een keer in de vier jaar er een extra dag bij te doen, en dat is 29 februari.
Mars
Na de aarde komt Mars. De afstand van de zon tot Mars is ongeveer 228 miljoen kilometer. De diameter van Mars is 6800 kilometer, dat is bijna de helft van de aarde. Mars doet er ongeveer 2 jaar over om een rondje om de zon te draaien (bij ons 1 jaar). Maar een rondje om zijn eigen as, daar doet Mars 24 uur en 38 minuten over (bij ons 24 uur). Hieruit kun je bevestigen dat Mars cua dagen en jaren best veel op de aarde lijkt. Mars bevat veel ijzer. Omdat het ijzer wat Mars heeft is geroest, is het ijzer rood geworden. Hierdoor heeft Mars een bijnaam gekregen: ‘De rode planeet’. Op Mars kan het overdag (in de zon) 20 graden Celsius worden, maar ‘s nachts kan het er wel -120 graden Celsius worden. Het grote temperatuur verschil op Mars komt omdat hier de lucht heel ijl is en niet veel warmte kan vasthouden. Ondanks dat Mars een hele grote rode planeet is heeft Mars vijf grote vulkanen. De grootste vulkaan is de Olympus Mons. De voet van de vulkaan is 600 kilometer breed dat is ongeveer van Amsterdam naar Parijs. De krater (datgene waar de lava uit komt) is 80 kilometer breed. De hoogte van deze vulkaan is 25 kilometer, dat is gelijk aan drie keer de Mount Everest (die hoogste berg op aarde is). Als de vulkaan al niet genoeg is, is er ook nog een soort van Grand Canyon maar dan veel groter en breder en heet Valles Marineris. De Valles Marineris is 4000 kilometer lang en 300 kilometer breed en is niet (zoals de Grand Canyon) ontstaan door water maar ontstaan door een breuk in de korst van Mars. Mars heeft twee manen, namelijk Phobos en Deimos. Phobos is 26 kilometer breed en Deimos is 16 kilometer breed. Deimos is daarom ook de allerkleinste maan van ons zonnestelsel. Men denkt dat er vroeger water op Mars was, maar er wordt nog gezocht of er wel echt water op Mars is geweest.
Jupiter
Na Mars komt Jupiter. De afstand van de zon tot Jupiter is ongeveer 778 miljoen kilometer. De diameter (als je Jupiter doormidden snijd en dan van de ene naar de andere kant de lengte opmeet) van Jupiter is ongeveer 140.000 kilometer. Door de grote omvang van de diameter is Jupiter de grootste planeet die we in ons zonnestelsel hebben. Jupiter is zo groot, dat je de aarde er wel 1300 keer in kunt stoppen. (Mocht je zo sterk zijn, tenminste...) En omdat Jupiter zo groot is is het natuurlijk (net als bij de meeste voorwerpen bij ons op aarde als je het doet verdubbelen) de zwaarste planeet in ons zonnestelsel, want het is wel 2x zo zwaar als alle andere planeten die we in ons eigen zonnestelsel hebben. Ook al is Jupiter de zwaarste planeet van ons zonnestelsel, dan zou je het nog niet verwachten dat hij de planeet die het snelste draait in ons zonnestelsel, dit komt omdat Jupiter er maar 10 uur over doet om zijn as te draaien (bij ons 24 uur). Jupiter bestaat uit verschillende stoffen als waterstof en helium (dit zijn gassen daarom wordt Jupiter ook wel een gasreus genoemd). Deze stoffen bevat ook onze zon. Jupiter heeft een heel goed kenmerk, het stormt namelijk altijd. Jupiter kent zelfs een storm die er al zeker 350 jaar actief is. Deze storm dat eruit ziet als een Grote Rode Vlek is heel erg groot, want de aarde kan er wel 2 keer in (zo’n grote storm zul je zelf nooit zien op aarde). Bij Jupiter zijn in 1610 vier manen ontdekt drie daarvan genaamd Lo, Europa en Callisto zijn ongeveer zo groot als onze maan. Deze manen waren ontdekt door een wiskundige genaamd Galileo Galileï. De andere maan, genaamd Ganymedes, is de grootste van de vier, want die is groter dan Mercurius. Op dit moment zijn er nog zeker zo’n 59 andere manen ontdekt die rondom Jupiter cirkelen. In 1993 hebben de astronomen Shoemaker en Levy een komeet gevonden die door de aantrekkingskracht van Jupiter in zijn baan kwam en in brokstukken brak. Een jaar later sloegen deze brokstukken van de komeet in tegen Jupiter. Voor de twee astronomen was dit al de negende komeet die ze hadden gevonden. En omdat de astronomen Shoemaker en Levy deze komeet hadden gevonden, werd deze komeet Shoemaker-Levy 9 genoemd.
Saturnus
Achter Saturnus valt schaduw op de ringen.
Na Jupiter komt Saturnus. De afstand van de zon tot aan Saturnus is ongeveer 1426 miljoen kilometer. Saturnus is een heel klein beetje kleiner dan Jupiter en heeft een diameter van 120.540 kilometer. Net als Jupiter bestaat ook Saturnus voor het grootste gedeelte uit waterstof en helium. Daarom wordt ook Saturnus, net als Jupiter, een gasreus genoemd. Alleen in tegenstelling tot Jupiter is Saturnus een heel stuk lichter. Saturnus is zelfs zo licht, dat als je Saturnus op water zou leggen hij gewoon zou blijven drijven. Bijna alle planeten die uit gas bestaan hebben ringen om zich heen. Saturnus heeft zelfs ringen die een doorsnede hebben van ongeveer 275.000 kilometer, maar deze ringen zijn dan nog niet eens 1 kilometer dik. De ringen bestaan vooral uit ijsbrokken en gesteente (iets dat je niet snel verwacht van zo’n lichte planeet). Alleen de ringen van Saturnus zijn heel erg mooi te zien .De ringen bij andere gasvormige planeten zijn een heel stuk minder goed te zien. Veel mensen denken dat de ringen rondom Saturnus een geheel zijn, maar dat is niet zo. In 1675 heeft astronoom Giovanni Cassini ontdekt dat er een ruimte zit in de binnenring en de buitenring. Daarom wordt de ruimte tussen de ringen de scheiding van Cassini genoemd. Tegenwoordig kunnen we al vanaf de aarde zeven ringen van Saturnus scheiden. Saturnus heeft ongeveer 48 manen die we nu kennen. De grootste maan van Saturnus is Titan en deze is zelfs groter dan Mercurius. Titan heeft een doorsnede van ongeveer 5150 kilometer. Omdat Titan een hele dikke atmosfeer heeft, kunnen wij het oppervlakte van deze maan niet zien. Op de maan Titan zou zelfs leven kunnen voorkomen als het er niet zo koud zou zijn.
Uranus
Na Saturnus volgt Uranus. De afstand van Uranus tot aan de zon is ongeveer 2875 miljoen kilometer. De diameter van Uranus is ongeveer 50.000 kilometer. Hier past de aarde wel zeker 4 keer in. Uranus doet over een rondje om de zon 84 jaar. Urans heeft een heel erg bijzonder voorval dat is namelijk dat deze planeet dwars ligt. Een voorbeeld is dat bij de aarde de noordpool en de zuidpool niet in de richting van de zon staan, maar bij Uranus liggen de noordpool en de zuidpool wel in de richting van de zon. Dit bijzondere voorval is ontstaan toen Uranus er nog maar net was. Want toen Uranus nog maar net bestond is er een groot voorwerp tegen Uranus aan gebotst en hierdoor is Uranus waarschijnlijk gekanteld. Uranus is in 1781 ontdekt door William Herschel. Omdat William Herschel Uranus heeft ontdekt met een telescoop is Uranus de eerste planeet die ooit met een telescoop is ontdekt. Door deze ontdekking werd het zonnestelsel voor de mensen twee keer zo groot. Dit komt omdat Uranus twee keer zo ver van de zon af is dan Saturnus (de planeet die voor Uranus komt). Net als veel planeten kent ook Uranus manen. Bij Uranus wisten ze voor 1986 dat er vijf manen rond Uranus waren. Later na 1986 werden er nog eens 21 manen ontdekt. Een van die manen heet Miranda en is bekend vanwege het rare oppervlakte van deze maan. Hier zie je namelijk kraters en ook hele grote groeve (een kuil). De manen rondom Uranus hebben allemaal een naam die komt uit het toneelstuk Shakespeare. De ringen van Uranus bestaan uit stof en gruis (stukjes van zand). Doordat de ringen van Uranus uit deze stoffen bestaan, zijn de ringen van Uranus niet goed te zien vanaf de aarde, maar die van Saturnus wel.
Neptunus
Na Uranus komt de laatste planeet en dat is Neptunus. De afstand van Neptunus tot aan de zon is ongeveer 4500 miljoen kilometer. Omdat Neptunus zo ver van de zon af is doet Neptunus er ook heel lang over om een rondje om de zon te hebben afgelegd. Want Neptunus doet om een rondje om de zon 165 jaar. Net als de andere gas planeten bestaat ook Neptunus uit waterstof en helium. Maar bij Neptunus is er nog een andere stof namelijk methaangas. Deze stof zorgt ervoor dat Neptunus zo blauw is. Door deze blauwe kleur is Neptunus naar een Romeinse god van de zee genoemd. Omdat er op een moment Uranus gevonden was gingen mensen berekenen of er nog een andere planeet was, want ze hadden niet verwacht dat Uranus ook om de baan van de zon draaide. Hiervoor wilde twee mensen het wel berekenen namelijk een Engelse en een Franse de Engelse hete Adams en de Franse hete Le Verrier. Deze twee wiskundige mensen deden het samen uitrekenen en begonnen in 1845. In 1846 ontdekte een Duitse sterrenkundige genaamd Galle de planeet Neptunus en had deze planeet gevonden met de berekening van de Franse wiskundige Le Verrier en de Engelse wiskundige Adams. Hierdoor is Neptunus de eerste planeet die ontdekt is met behulp van een wiskundige berekening. Op Neptunus kan het heel erg hard gaan stormen. Hier komen op de evenaar wel eens windsnelheden voor van wel 2000 kilometer per uur. Dit zijn de hoogste windsnelheden die je in ons zonnestelsel kunt vinden. in 1989 is er op Neptunus een hele erge grote donker blauwe vlek. Dit was een van de vele grote stormen die op Neptunus voorkomen. Vijf jaar later was deze grote donker blauwe vlek weg, maar toen waren er weer andere stormen actief. Ook Neptunus heeft ringen om zich heen. Deze ringen kun je bijna niet zien omdat bijna geen licht opvangen. De ringen rondom Neptunus zijn vernoemd naar de mensen die Neptunus hebben ontdekt namelijk Adams, Le Verrier en Galle.
Samenvatting
Ons zonnestelsel bestaat uit 8 verschillende planeten. Deze planeten hebben elk hun eigen kenmerken. Ik noem er van elke planeet een. Op Mercurius kan het heel erg heet worden, maar ook heel erg koud. Venus heeft als kenmerk dat hij anders om zijn as draait als de andere planeten. Dan hebben we ook nog de aarde deze planeet heeft als kenmerk dat er leven mogelijk is. Mars heeft een hele grote vulkaan genaamd Olympus Mons. Jupiter heeft als belangrijkste kenmerk dat het de planeet is in ons zonnestelsel met de meeste manen. Saturnus heeft 48 manen, en de grootste hiervan heet Titan. Hier zou zelfs leven mogelijk zijn als het er niet zo is. Uranus is eigenlijk een bijzondere planeet omdat hij de eerste planeet is in ons zonnestelsel dat met de telescoop is ontdekt. De laatste planeet van ons zonnestelsel is Neptunus. Deze planeet heeft als kenmerk dat het is ontdekt door middel van wiskundige berekeningen en niet met een telescoop.